ઝારખંડમાં ઓર્ગેનિક ખેતી કેવી રીતે શરૂ કરવી

ઝારખંડમાં કુદરતી ખેતી કેવી રીતે શરૂ કરવી તે અંગેનો પરિચય: ઓર્ગેનિક ખેતી એ ઉત્પાદનનું એક ઉપકરણ છે જે કૃત્રિમ ખાતરો અને બૂમ રેગ્યુલેટરના સૌથી વધુ ઉપયોગને નિરુત્સાહિત કરે છે અને જમીનની ઉત્પાદકતા જાળવવા પ્રાથમિક પગલાં લે છે જેમ કે પાકનું પરિભ્રમણ, પાકના અવશેષો, પ્રાણીઓ અને બિનઅનુભવી ખાતર, કુદરતી કચરો, વગેરે, જમીનની ઉત્પાદકતા (જમીનના ભૌતિક તત્વો) જાળવી રાખવા, છોડને વિટામીન પ્રદાન કરે છે, નીંદણ અને જંતુ નિયંત્રણ. પ્રાથમિક કારણ જમીનને પાળવાનું અને છોડને એવી રીતે મોટા બનાવવાનું છે કે કુદરતી કચરો (પાક, પ્રાણી અને વિસ્તારનો કચરો, જળચર કચરો) અને અન્યનો ઉપયોગ જમીનને જીવંત અને સારી રીતે પકડી રાખે.

આમાં મુખ્યમાં ઓર્ગેનિક અથવા હર્બલ સંસાધનોનો ઉપયોગ, જમીનની ફળદ્રુપતા જાળવવા માટે કૃત્રિમ સામગ્રીથી દૂર રહેવું, જે વાયુ પ્રદૂષણ અને કચરાને મર્યાદિત કરી શકે છે. આસપાસના અને હર્બલ સંસાધનોને બચાવવા, પર્યાવરણીય સંતુલન પુનઃસ્થાપિત કરવા, ટકાઉ ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરવા, જમીનની ફળદ્રુપતા વધારવા, ફૂલો અને પ્રાણીઓની રક્ષા કરવા, આનુવંશિક વિવિધતાને વિસ્તૃત કરવા, મનુષ્યોને આરોગ્યપ્રદ ભોજન આપવા અને રાસાયણિક ચેપ અને ઝેરી અવશેષોને દૂર કરવા માટે જૈવિક ખેતીના ઉદ્દેશ્યો.

ઝારખંડમાં કુદરતી ખેતી કેવી રીતે શરૂ કરવી તેની માહિતી, ઝારખંડની કુદરતી ખેતી સત્તા (ઓએફએજે), ઝારખંડમાં ખરીદદારો માટેની શક્યતાઓ

કુદરતી ખેતીના ફાયદા

• વપરાશકર્તાઓના સ્વાસ્થ્ય લાભ
• નિષ્ણાત કૃષિના આંતરરાષ્ટ્રીય કલ્પનાશીલ અને પૂર્વજ્ઞાનનો વિકાસ કરવો
• ઉત્પાદન ફી ઘટાડવી
• ઉત્પાદન ફીમાં સુધારો
• લોકોની સામાજિક-આર્થિક લોકપ્રિયતામાં સુધારો
• માથાદીઠ રાષ્ટ્રની આવકમાં વધારો
• લોકપ્રિય ભોજન પ્રક્રિયા ઉદ્યોગનો વિકાસ
• નિકાસ મોરચે આવક

ઝારખંડમાં કુદરતી ખેતીનું મહત્વ

યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ અમેરિકામાં ખેડૂતો દ્વારા વિવિધ કારણોસર ઓર્ગેનિક ખેતી અપનાવવામાં આવી રહી છે, જેના કારણે તેની સુધારણા 3-પરિમાણીય ચિત્ર છે. સ્પષ્ટ રીતે, ખેડૂતો ત્રણ પ્રકારના હોય છે. પ્રથમમાં આ કુદરતી ખેડૂતોનો સમાવેશ થાય છે, જેઓ નો/નીચા પ્રવેશ ઝોનમાંથી આવે છે, સઘન કૃષિમાં પરંપરાગત અતિશય પ્રવેશ માટે જરૂરી સંપત્તિની ગેરહાજરીને કારણે કુદરતી ખેતી એ જીવનનો એક માર્ગ છે.

આ શ્રેણીમાં મોટાભાગના ખેડૂતો અપ્રમાણિત છે. 2જી વર્ગમાં એવા ખેડૂતોનો સમાવેશ થાય છે કે જેમણે પરંપરાગત ખેતીના ખરાબ પરિણામો જેમ કે નકારાત્મક જમીન આરોગ્ય, રસાયણોની શ્રેણીનો ઉપયોગ કરીને ભોજનનો ચેપ અને ખરાબ ઉપજને કારણે આ દિવસોમાં કુદરતી ખેતી અપનાવી છે. આમાં દરેક લાઇસન્સ અને અપ્રમાણિત ખેડૂતોનો સમાવેશ થાય છે.

1/3 કેટેગરીમાં મોટાભાગના ખેડૂતો પ્રમાણિત છે. તે ખેડૂતો અને કોર્પોરેશનો છે જે ઔદ્યોગિક હેતુઓ માટે વ્યવસ્થિત રીતે કુદરતી વનસ્પતિનું ઉત્પાદન કરે છે. તેમનો હેતુ વર્ચ્યુઅલ રીતે સજીવ ઉત્પાદન દ્વારા આવક મેળવવાનો છે. ભારતની 10 લાખ ખેડૂતોની વસ્તીમાંથી લગભગ બે તૃતીયાંશ લોકો કુદરતી ખેતી સાથે સંકળાયેલા છે.

2015 માં, ભારતે કુદરતી ઉત્પાદનોની નિકાસ અને ઘરના બજારમાં અનુક્રમે 30% અને 40% નો વિસ્તાર દર્શાવ્યો હતો. એક વર્ષ પહેલા 70,000 MT થી વધુ કુદરતી કપાસના ઉત્પાદન સાથે, ભારત વિશ્વમાં કુદરતી કપાસનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક બની ગયું છે, જેનો હિસ્સો 50% થી વધુ છે.

જૈવિક ખેતી સામાન્ય રીતે સામાન્ય રાસાયણિક ખેતી તકનીકોથી વિપરીત ખેતી માટે વધુ ટકાઉ હોય છે અને તેને પર્યાવરણની દૃષ્ટિએ સુખદ અભિગમ તરીકે જોવામાં આવે છે. જૈવિક વ્યૂહરચનાઓ સામાન્ય રીતે હવે રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોમાં ગણવામાં આવતી નથી જે વિટામિન્સમાંથી માટીનો નિકાલ કરે છે અને તે ઘણી ઓછી કિંમતની છે.

ઝારખંડમાં દેશવ્યાપી અને રાષ્ટ્ર સ્તરે કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કેટલીક પહેલ કરવામાં આવી છે. આ તમામ પગલાં હોવા છતાં, કુદરતી ખેતીમાં તેમ છતાં વાસ્તવિક અવરોધો છે, જે ખેડૂતોને તેને મોટા પાયે અપનાવવાથી નિરાશ કરે છે. આમાં ઓછી ઉત્પાદકતા, જાહેરાત સુવિધાઓનો અભાવ અને કુદરતી ઇનપુટ્સનો અભાવ છે. કુદરતી ખેતી દ્વારા ઝારખંડના ખેડૂતોના ખર્ચમાં ઘટાડો કરીને કમાણી વધારવાની તૈયારી કરો.

કુદરતી ખેતીમાં, જીવામૃત, બીજામૃત, બ્રહ્માસ્ત્ર, ઘનામૃત, નિમરાષ્ટ્ર અને અગ્નિસ્ત્ર, વગેરે જેવી સામાન્ય અસ્કયામતોના ઉપયોગ દ્વારા અમુક વેપારી વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરો. ઝારખંડની લગભગ 0.08% ખેતીલાયક જમીન રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોથી સાફ કરવા માટે વિકસાવવામાં આવી છે. લગભગ 31 લાખ હેક્ટર જમીનના ઈન્ટરનેટ ખેતીના સ્થાનમાંથી, માત્ર 26,310 હેક્ટર વિસ્તારને પ્રાકૃતિક ખેતી હેઠળ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવે છે.

પ્રાકૃતિક વહીવટની નીચેની જગ્યામાં નોંધપાત્ર વધારો અને જંગલી પાક ઉત્પાદનોની વધતી માંગ સાથે કુદરતી વહીવટની નીચે સૌથી વધુ ખેતીલાયક જમીન સાથે ભારત એકમાત્ર સૌથી મોટા યુએસએ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. ચા, કોફી અને મસાલા વગેરે જેવી નાણાની વનસ્પતિ અને ડાંગર, ઘઉં જેવા અનાજના છોડ સાથે ભારતમાંથી કુદરતી ભોજનના માલસામાનની નિકાસ એકંદરે શ્રેષ્ઠ છે.

ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઓથોરિટી ઓફ ઝારખંડ (OFAJ)

વર્ષ 2012-13માં દેશના સત્તાવાળાઓનો એક સમાજ તરીકે ઉપયોગ કરીને ઝારખંડની ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઓથોરિટીની રચના કરવામાં આવી છે. ડાંગરનો મહત્વનો પાક લગભગ તમામ ખેડૂતો દ્વારા ખાસ કરીને ખરીફ સિઝન દરમિયાન ઉગાડવામાં આવે છે. ખેડૂતો તેનો ઉપયોગ ખૂબ ઓછા નફા સાથે ઓછી ઉપજ મેળવવા માટે કરે છે.

ખેડૂત દ્વારા આ છોડમાં જંતુનાશકો અને ફૂગનાશકોનો આડેધડ ઉપયોગ તેમને ભોજન માટે બિનઉપયોગી બનાવે છે અને ઘણા રોગોનું કારણ બને છે. આમ, કૃત્રિમ રાસાયણિક સંયોજનો અને ઇનપુટ્સના ઉપયોગ પર એક નજર નાખવા માટે, કુદરતી ખેતી જરૂરી છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, સામ્રાજ્યના સત્તાવાળાઓએ “ઝારખંડની ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઓથોરિટી” તરીકે ઓળખાતા સમાજને આકાર આપ્યો.

પ્રાકૃતિક ભોજન ખાસ કરીને શાકભાજી, મસાલા અને ઔષધીય વનસ્પતિઓની પ્રાપ્યતા, કુદરતી ઉત્પાદનને લોકપ્રિય બનાવવું, ખેડૂતો માટે ઉચ્ચ દરની ફી અને કુદરતી પેદાશોની નિકાસ એ સૌથી મહત્વપૂર્ણ લક્ષ્યો છે.

ઝારખંડ સરકારે 2012 માં એક સમાજને આકાર આપ્યો જે ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઓથોરિટી ઓફ ઝારખંડ (OFAJ) તરીકે ઓળખાય છે. તે કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે છે, એક અલગ રાજ્ય તરીકે આઝાદી મળ્યાના 12 વર્ષ પછી, જે રાજ્યમાં કુદરતી ખેતી વિશે હાથ પર થોડી હકીકતો સૂચવે છે.

ઝારખંડમાં, 70% થી વધુ વસ્તી કૃષિ અને તેમની આજીવિકા પુરવઠા પર આધારિત છે. ડાંગર એ ખરીફ સિઝનમાં અહીં ઉગાડવામાં આવતો મુખ્ય પાક છે. ઘણા બાગાયતી પાકો, જેમ કે ફ્રેન્ચ બીન્સ, કોલ પાક અને ટામેટા, વર્ષભર ઉગાડવામાં આવે છે.

રાસાયણિક ખાતરોના આડેધડ ઉપયોગને દૂર કરવા માટે એકવાર OFAJ ની રચના કરવામાં આવી હતી. આ નિયમ હેઠળ, આદિજાતિ સબ પ્લાન (TSB) તેર જિલ્લાઓને આવરી લે છે ખાસ કરીને રાંચી, ખુંટી, લોહરદગા, ગુમલા, પશ્ચિમ સિંઘભૂમ, પૂર્વ સિંઘભૂમ, સરાયકેલા- ખારશાવન, દુમકા, સિમડેગા, પાકુર અને સાહેબગંજનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

OFAJ નો હેતુ
• કુદરતી ખોરાક, મુખ્યત્વે શાકભાજી, મસાલા અને ઔષધીય વનસ્પતિઓ આપવા.
• ખેડૂતની જમીનની ચકાસણી
આંતરિક વ્યવસ્થાપન સિસ્ટમની જાળવણી
કુદરતી ઉત્પાદનને લોકપ્રિય બનાવવું
• ખેડૂતને પ્રીમિયમ ફી
• ખેડૂતોની સામાજિક-આર્થિક પરિસ્થિતિનો અમલ
કુદરતી ઉત્પાદનની નિકાસ
• પર્યાવરણનો અમલ
ઝારખંડ એ ખનિજ સમૃદ્ધ રાજ્ય છે, 70% થી વધુ વસ્તી ખેતી પર આધારિત છે. ડાંગરનો મુખ્ય પાક લગભગ તમામ ખેડૂતો દ્વારા ઉગાડવામાં આવે છે, ખાસ કરીને તમામ ખરીફ સિઝનમાં. ખેડૂતો તેનો ઉપયોગ ખૂબ ઓછા નફા સાથે ઓછી ઉપજ મેળવવા માટે કરે છે. ફળો, શાકભાજી, મસાલા વગેરે જેવા બાગાયતી છોડ પણ ખેડૂતો દ્વારા ઉગાડવામાં આવે છે, અને કોલસાના પાક, ફ્રેન્ચ બીન્સ, ટામેટાં જેવા કેટલાક શાકભાજી વર્ષ દરમિયાન ઉગાડવામાં આવે છે.

OFAJ નો ઉદ્દેશ
• મહત્વપૂર્ણ ધ્યેય તકનીકી સહાય અને સરકાર દ્વારા પ્રાયોજિત યોજનાઓ દ્વારા કુદરતી ખેતી પદ્ધતિઓને સરળ બનાવવાનું છે
• વિશ્વ બજારમાં તેની કુદરતી અધિકૃતતા અને ખર્ચ વધારા માટે ઓર્ગેનિક કોમોડિટીઝ પ્રમાણપત્ર
કુદરતી ઉત્પાદનોને સુલભ બનાવવા માટે
• ખેડૂતની જમીનનું પ્રમાણપત્ર
આંતરિક મેનિપ્યુલેટ સિસ્ટમની જાળવણી
કુદરતી ઉત્પાદનને લોકપ્રિય બનાવવું
• ખેડૂતને પ્રીમિયમ ખર્ચ
• ખેડૂતોની સામાજિક-આર્થિક પરિસ્થિતિનો અમલ
કુદરતી ઉત્પાદનની નિકાસ
• પર્યાવરણનો અમલ

OFAJ માં મુખ્ય મિશન

ખેડૂતો દ્વારા આ વનસ્પતિઓમાં જંતુનાશકો અને ફૂગનાશકોનો આડેધડ ઉપયોગ તેમને ભોજન માટે બિનઉપયોગી બનાવે છે અને ઘણા રોગોનો હેતુ છે. આમ, કૃત્રિમ રાસાયણિક સંયોજનો અને ઇનપુટ્સનો ઉપયોગ ચકાસવા માટે, કુદરતી ખેતી જરૂરી છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, રાજ્ય સત્તાવાળાઓએ 2012-13માં “ઝારખંડની ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ ઓથોરિટી”ની રચના કરી. “ઓએફએજે” હેઠળ ચોક્કસ બાગાયતી વનસ્પતિ માટે ત્રણ અલગ મિશનની સ્થાપના કરવામાં આવી છે જેમ કે;

રાજ્ય ઓર્ગેનિક મિશન – ખેતીની નીચેનો સંપૂર્ણ વિસ્તાર 15,700 હેક્ટર છે અને રૂ. તમામ 13 જિલ્લાઓ માટે 10 કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. માન્ય છોડ મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં વટાણા, ઓકરા, ફ્રેન્ચ બીન્સ અને બ્રોકોલી જેવા શાકભાજી છે.

રાજ્ય મસાલા મિશન – ખેતીની નીચેનું સંપૂર્ણ સ્થાન 7610 હેક્ટર છે અને રૂ. તમામ 13 જિલ્લાઓ માટે 5 કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. માન્ય વનસ્પતિ સામાન્ય રીતે હળદર, ધાણા, લસણ અને મરી જેવી લીલોતરી છે.

રાજ્ય તબીબી મિશન – તે 3000 હેક્ટરનું સંપૂર્ણ ખેતીલાયક સ્થાન ધરાવે છે અને રૂ. તમામ 13 જિલ્લાઓ માટે બે કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. કાલમેઘ, કુંવાર વેરા અને શતાવર જેવા ગ્રીન્સ કરતાં વધુ વખત માન્યતા પ્રાપ્ત છોડ છે.

સમકાલીન પરિસ્થિતિમાં, સંખ્યાબંધ રાજ્યો તેમની જમીનને ઓર્ગેનિકમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે કરોડો રૂપિયા ખર્ચે છે, ઝારખંડ સરકારે 26,310 હેક્ટર જમીનમાં કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. કિંગડમ નેચરલ મિશન દ્વારા કુદરતી ખેતીની જાહેરાત માટે હેક્ટર દીઠ 6,500 રૂપિયાની સામાન્ય ફાળવણી કરવામાં આવી છે, જે હવે વધારે નથી. પર્યાવરણની જાળવણી માટે આસપાસમાંથી ખૂબ ટન લેવું અને ખૂબ ઓછું આપવું.

ઝારખંડમાં કુદરતી ખેતીની સંભાવના

દેશમાં કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરવા અને ખેડૂતોને તેના પ્રત્યે સભાન બનાવવા માટે, ઝારખંડ CSO ફોરમનો ઉપયોગ કરીને પરસ્પર તૈયાર કરવામાં આવેલા કાંકેમાં નજીકના સભાગૃહમાં એકવાર કુદરતી ખેતી પર રાજ્ય-સ્તરની કોચિંગ વર્કશોપનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તેથી, ખેડૂતો આ ક્ષેત્રમાં ઉચ્ચ કાર્ય કરી શકે છે, તેઓને વધુ ઉપજ અને વધારાનો નફો મળશે. ઝારખંડમાં કુદરતી ખેતીની સંભાવનાઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી છે. તે ખરેખર લાવવા યોગ્ય છે કે રાષ્ટ્ર સત્તાવાળાઓ તમામને અભિવ્યક્ત કરવાની મહત્વાકાંક્ષા ધરાવે છે